Zeilboten en tuigages
Spanten
Een spant bij een boot is de vorm van de romp van de boot. Er zijn veel verschillende soorten spanten. De spanten die je het meest tegenkomt zijn: (op het bord de vormen tekenen)
- Een rondspant
- Een S-spant
- Een knikspant met V-bodem
- Een multi-knikspant
Tuigages
Tuigage is een verzamelnaam voor het soort zeil, de vorm van het zeil en het aantal zeilen wat je op je zeilboot hebt.
Gaffelzeil
Bij een gaffelgetuigd zit je zeil vast aan de giek en heb je een gaffel. De gaffel zit bovenaan de mast en is korter dan de giek. De gaffel kan zowel recht als krom zijn. Bij veel moderne boten is de gaffel recht en bij veel platbodems is de gaffel krom.
Torenzeil
Een torenzeil is een driehoekig zeil. Het steekt ook minder ver uit dan een gaffelzeil.
Sprietzeil
Een sprietzeil heeft 2 bovenhoeken. De ene hoek zit aan de mast vast. De andere hoek wordt omhooggehouden door een spriet. Dit is een lange dunne buis die de andere hoek van het zeil omhoog houd.
Cat - of Jolgetuigd
Een Cat –of Jolgetuigd bestaat uit één zeil. Dit type tuigage komt vooral voor bij snelle een- of tweemans boten.
Sloepgetuigd
Deze tuigage bestaat uit een grootzeil en een voorzeil, genaamd de fok. Dit type getuigd komt het meeste voor bij moderne jachten. Het sloepgetuigd kan een torenzeil of een gaffelzeil hebben.
Het kottergetuigd
Het kottergetuigd kan in vele vormen voorkomen. Het verschil zit m in de voorzeilen. Er wordt meestal een fok en een zogenaamde kluiver gevoerd.
Het kitsgetuigd
Dit schip heeft 2 masten. Een grote mast voor en een kleine mast achter. Je kunt deze goed onthouden omdat de kinderen in de auto altijd achterin zitten! Op de voorste mast kunnen meerdere zeilen gevoerd worden.
Veel voorkomende boten
De valk
Een valk is een van de bekendste open zeilboten. Het is een sloepgetuigd met gaffelzeil. De romp is een knikspant. Het is een heel goede boot voor dagtochtjes en veel mensen leren ook in deze boot zeilen. Je kunt de valk op het water herkenen aan een vogel in het zeil.
(N.B. een groot plaatje uit een boek laten zien is mooier, dit geldt ook voor de volgende boten die beschreven worden.)
De optimist
Een optimist is een kleine zeilboot, voor 1 persoon. Vaak leren jonge mensen hierin zeilen. De optimist heeft een sprietzeil en een platte bodem. De boot heeft geen kiel, maar een zwaardje. Deze kun je eruit halen als je in een ondiep stuk bent of als je, je optimist op het land wilt halen. Je kunt de optimist op het water herkenen aan een rondje met onderin het rondje een verticaal streepje.
De Splash
De Splash is een van de snellere 1-mans boten. De boot wordt ook veel gebruikt voor wedstrijdzeilen. Je mag maximaal tot je 17e jaar in deze boot varen, maar daarna kun je, je Splash laten ombouwen tot een Flash. Hierbij worden de mast en zeil vervangen voor 1 van een groter formaat. Je kunt de Splash herkennen aan het eendje in het zeil.
De Cadet
De cadet is een wedstrijdzeilboot voor kinderen van 8 tot 18 jaar. De cadet is een 2-mansboot, met een sloeptuigage. Ook kan je op een Cadet een Spinaker gebruiken. Dit is een extra zeil wat je erop zet als je voor de wind vaart om sneller te kunnen zeilen. Je herkent de Cadet aan de C in het zeil.
Skûtsje
Een Skûtsje is een echte Friese boot, die werd gebruikt voor het vervoeren van vracht. Skûtsje betekent ook schuitje. De schepen zijn gebouwd tussen 1895 en 1930. Zij onderscheiden zich van andere platbodems doordat ze in Friesland zijn gebouwd, niet langer zijn dan 20m en ze zijn gebouwd om te varen op binnenwateren. Nu worden de Skûtsjes nog gebruikt voor pleziervaren en voor wedstrijdzeilen.
Uitleg Wikipedia
Schepen waarvan alle masten dwarsgetuigd zijn worden Volschepen genoemd. Driemastvolschepen worden als oorlogsschip fregat genoemd. Zoals vrijwel elk westers scheepstype kunnen volschepen echter ook stagzeilen aanslaan die wel langsscheeps staan. Volschepen met twee masten worden "brik" genoemd.
Gaffelgetuigd wil zeggen dat het grootzeil onder aan een giek bevestigd is en boven aan een gaffel, meestal korter dan een giek, hoewel dat niet noodzakelijk zo is. De vorm van de gaffel kan recht zijn (in veel gevallen zo, zowel op klassieke schepen als de schoeners als op de modernere schepen als bijvoorbeeld een 16-kwadraat), maar kan ook gekromd zijn (zoals op veel van de platbodem- en rondbodemschepen, maar ook op de valk). De hoek tussen de mast en de gaffel is meer dan 45°.
Houarigetuigd is een bijzondere vorm van gaffelgetuigd. De gaffel is in dit geval lang en wordt zeer steil opgehesen (steil gepiekt), zodat vrijwel een driehoekig, topgetuigd zeil ontstaat. Op deze wijze wordt geprofiteerd van de eigenschappen van een topgetuigd zeil, zonder dat de daarvoor benodigde lange mast aanwezig is. De steil gepiekte hoek die gevormd wordt door de mast en de gaffel zal steeds kleiner zijn dan 45°.
Catgetuigd het schip alleen een grootzeil voert, dat aan de onderkant wel bevestigd is aan een giek. De mast is dan relatief ver naar voren geplaatst. Dit type komt vooral veel voor op de kleinere, eenpersoonsschepen.
Sloeptuig wil zeggen dat er een grootzeil en één voorzeil gevoerd worden. Sloepgetuigd is het meest voorkomende type bij moderne jachten, het kan zowel topgetuigd als gaffelgetuigd zijn.
Kottertuig houdt in dat er in tegenstelling tot sloeptuig meer dan één voorzeil gevoerd wordt (fok plus kluiver) en eventueel vlieger.
Een kitsgetuigd schip heeft twee masten, waarvan de voorste mast de grootste mast is. Voor de grote mast kunnen een of meerdere voorzeilen gevoerd worden, plus een toren- of gaffelgetuigd grootzeil. Aan de achterste mast wordt alleen een bezaan gevoerd (plus eventueel een gaffeltopzeil).
Een yawlgetuigd schip heeft ook twee masten, de achterste mast is veel kleiner dan de voorste en staat vaak achter het roer. Het zeil (de druil) aan de achterste mast of druilmast is klein en wordt gebruikt als hulp bij het sturen.
De schoenergetuigd schip heeft twee of meer masten. Bij een tweemaster is de achterste mast ongeveer even lang of langer dan de voorste mast. Bij de driemastschoener is de middelste mast soms iets langer.
Latijngetuigd is een langsscheepse tuigage, waar bij het zeil aan de bovenzijde is bevestigd aan een lange roede of Latijnra die op 1/3 van zijn lengte aan de korte mast is bevestigd.
Sprietgetuigd is een langsscheepse tuigage, waarbij het zeil twee bovenhoeken kent, de ene hoek is in de top van de mast bevestigd, de andere aan de spriet, een lange roede die gebruikt wordt om het zeil uit te houden (de Optimist is sprietgetuigd). De onderkant van het zeil is bij de mastvoet bevestigd en aan de andere kant gelijk aan de schoot bevestigd.
Loggergetuigd is een oude vorm van tuigen. De zeilen zitten aan de bovenkant vast aan een dwarshout, geen ra omdat het een langsgetuigd schip is. Aan de onderkant zijn de zeilen los. Het zeil aan de voorste mast, het grootste zeil is een emmerzeil of loggerzeil, aan de achterste mast, de druilmast, zit de druil vast, eventueel nog met een druiltopzeil.
Jonkgetuigd is een langsscheepse tuigage, waar bij aan het zeil meerdere zeillatten bevestigd zijn, die het zeil uit moeten houden. De zeilen zijn volledig doorgelat, de zeillatten gaan dus over de gehele breedte van het zeil.
Dit type zeilen komt alleen voor op de jonk en de sampan, boottypes uit de Chinese en Japanse wateren.
De brik voerde twee vierkantgetuigde masten, aangevuld met stagzeilen, met achteraan de grote mast een langsscheepszeil, het brikzeil.
De Schoenerbrik of Brigantijn heeft twee masten, waarvan alleen de voorste mast vierkantgetuigd is, de grote mast is schoener(gaffel)getuigd.
Een spant bij een boot is de vorm van de romp van de boot. Er zijn veel verschillende soorten spanten. De spanten die je het meest tegenkomt zijn: (op het bord de vormen tekenen)
- Een rondspant
- Een S-spant
- Een knikspant met V-bodem
- Een multi-knikspant
Tuigages
Tuigage is een verzamelnaam voor het soort zeil, de vorm van het zeil en het aantal zeilen wat je op je zeilboot hebt.
Gaffelzeil
Bij een gaffelgetuigd zit je zeil vast aan de giek en heb je een gaffel. De gaffel zit bovenaan de mast en is korter dan de giek. De gaffel kan zowel recht als krom zijn. Bij veel moderne boten is de gaffel recht en bij veel platbodems is de gaffel krom.
Torenzeil
Een torenzeil is een driehoekig zeil. Het steekt ook minder ver uit dan een gaffelzeil.
Sprietzeil
Een sprietzeil heeft 2 bovenhoeken. De ene hoek zit aan de mast vast. De andere hoek wordt omhooggehouden door een spriet. Dit is een lange dunne buis die de andere hoek van het zeil omhoog houd.
Cat - of Jolgetuigd
Een Cat –of Jolgetuigd bestaat uit één zeil. Dit type tuigage komt vooral voor bij snelle een- of tweemans boten.
Sloepgetuigd
Deze tuigage bestaat uit een grootzeil en een voorzeil, genaamd de fok. Dit type getuigd komt het meeste voor bij moderne jachten. Het sloepgetuigd kan een torenzeil of een gaffelzeil hebben.
Het kottergetuigd
Het kottergetuigd kan in vele vormen voorkomen. Het verschil zit m in de voorzeilen. Er wordt meestal een fok en een zogenaamde kluiver gevoerd.
Het kitsgetuigd
Dit schip heeft 2 masten. Een grote mast voor en een kleine mast achter. Je kunt deze goed onthouden omdat de kinderen in de auto altijd achterin zitten! Op de voorste mast kunnen meerdere zeilen gevoerd worden.
Veel voorkomende boten
De valk
Een valk is een van de bekendste open zeilboten. Het is een sloepgetuigd met gaffelzeil. De romp is een knikspant. Het is een heel goede boot voor dagtochtjes en veel mensen leren ook in deze boot zeilen. Je kunt de valk op het water herkenen aan een vogel in het zeil.
(N.B. een groot plaatje uit een boek laten zien is mooier, dit geldt ook voor de volgende boten die beschreven worden.)
De optimist
Een optimist is een kleine zeilboot, voor 1 persoon. Vaak leren jonge mensen hierin zeilen. De optimist heeft een sprietzeil en een platte bodem. De boot heeft geen kiel, maar een zwaardje. Deze kun je eruit halen als je in een ondiep stuk bent of als je, je optimist op het land wilt halen. Je kunt de optimist op het water herkenen aan een rondje met onderin het rondje een verticaal streepje.
De Splash
De Splash is een van de snellere 1-mans boten. De boot wordt ook veel gebruikt voor wedstrijdzeilen. Je mag maximaal tot je 17e jaar in deze boot varen, maar daarna kun je, je Splash laten ombouwen tot een Flash. Hierbij worden de mast en zeil vervangen voor 1 van een groter formaat. Je kunt de Splash herkennen aan het eendje in het zeil.
De Cadet
De cadet is een wedstrijdzeilboot voor kinderen van 8 tot 18 jaar. De cadet is een 2-mansboot, met een sloeptuigage. Ook kan je op een Cadet een Spinaker gebruiken. Dit is een extra zeil wat je erop zet als je voor de wind vaart om sneller te kunnen zeilen. Je herkent de Cadet aan de C in het zeil.
Skûtsje
Een Skûtsje is een echte Friese boot, die werd gebruikt voor het vervoeren van vracht. Skûtsje betekent ook schuitje. De schepen zijn gebouwd tussen 1895 en 1930. Zij onderscheiden zich van andere platbodems doordat ze in Friesland zijn gebouwd, niet langer zijn dan 20m en ze zijn gebouwd om te varen op binnenwateren. Nu worden de Skûtsjes nog gebruikt voor pleziervaren en voor wedstrijdzeilen.
Uitleg Wikipedia
Dwarsgetuigd
Dwarsgetuigd betekent dat de zeilen zijn bevestigd (aangeslagen) aan een ra of spier die dwarsscheeps aan de mast of steng is bevestigd. Een dwarsgetuigd schip in engere zin is een schip, waarvan het belangrijkste deel van de zeilen aan ra's is aangeslagen, in wijdere zin elk schip, dat een of meer razeilen voert. Tot de eerste categorie behoren het volschip en de bark, met drie tot vijf masten en de brik met twee. Tot de tweede behoren de topzeilschoeners en over de brigantijn en de barkentijn verschillen de meningen.Volschip
Langsgetuigd
Langsgetuigd betekent dat de zeilen in de lengte zijn aangeslagen aan de diverse masten en stagen, al dan niet met behulp van gaffel, giek, en dergelijke. Wanneer langsgetuigde schepen ook dwarse zeilen (kunnen) aanslaan (meestal alleen aan de grote of fokke steng) is sprake van de mengvorm. Binnen de klasse van langsgetuigde schepen zijn nog vele vormen te onderscheiden, onder meer:Topgetuigd
Topgetuigd (ook wel torengetuigd) wil zeggen dat het grootzeil driehoekig is, met de drie hoeken bevestigd in de top van de mast, onder aan de mast en de laatste punt (meestal) aan de punt van de giek.Gaffelgetuigd
Gaffeltopzeil
Bij zwakkere winden kan boven de gaffel een topzeil gehesen worden. Aan de boven/voorkant van zeil is een rondhout bevestigd die in het midden gehesen wordt tot aan de top van de mast. Dit rondhout is dan vrijwel verticaal en steekt voor de helft boven de mast uit. Dit zeil wordt altijd aan de benedenwindzijde gehesen. Het schip kan overstag gaan met een topzeil maar dan ligt het zeil minder gunstig aan de verkeerde kant van de gaffel. Als het topzeil buiten gebruik is wordt het zeil meestal om het rondhout ingerold en opgeborgen aan dek. Er zijn ook gaffeltopzeilen zonder rondhout. Zie voorbeeld Noorderlicht.Houarigetuigd
Catgetuigd
Sloepgetuigd
Kottergetuigd
Kitsgetuigd
Yawlgetuigd
Schoenergetuigd
 |  |
Latijngetuigd
Sprietgetuigd
Loggergetuigd
Jonkgetuigd
Dit type zeilen komt alleen voor op de jonk en de sampan, boottypes uit de Chinese en Japanse wateren.
Mengvormen
Mengvormen houden in dat zowel dwarsgetuigde als langsgetuigde zeilen (naast de stagzeilen en eventueel een bezaan) gevoerd werden. De hoofdtypes van schepen die de mengvorm voorden waren de brikken, de topzeilschoeners en de barken.Brik
Brigantijn
Topzeilschoener
De normale schoener is langsgetuigd, de topzeil en topzeil gaffelschoener voeren een vierkant razeil aan de steng (verlengstuk van de mast).Bark
De Bark voert drie en later ook wel vier of zelfs vijf masten. Alle masten behalve de achterste zijn vierkantgetuigd. De achterste (bezaansmast) bestaat uit een lange ondermast met bezaan en een steng met daaraan een gaffeltopzeil.Barkentijn
De Schoenerbark of Barkentijn is een mengvorm van schoener, bark en brik, alleen de fokkemast is vierkant getuigd, de andere twee (of meer) masten zijn langsgetuigd. De tweemastversie van de schoenerbark werd ook wel brigantijn genoemd.Benoeming naar plaats en aantal van de masten
Reacties
Een reactie posten