Kompas en windstreken

Een kompas is een instrument waarmee je tijdens een speurtocht of hike de richting ten opzichte van het noorden kunt bepalen. Het belangrijkste onderdeel van het kompas is de vrij draaiende magnetische naald die zich richt naar de noord-zuid lijnen van het magnetisch veld van de Aarde. Eén kant van die naald wijst altijd naar het magnetische noorden. Vaak is die kant van de naald rood gemaakt! Verder heeft ieder kompas een schaalverdeling waarop de vier windstreken staan aangegeven, dit wordt de kompasroos genoemd. Bij de meeste kompassen wordt gebruik gemaakt van booggraden als schaalverdeling.
Omdat het magnetische noorden in Nederland/België bijna gelijk is aan het geografische noorden kun je hier heel gemakkelijk met een kompas je richting bepalen. Op andere plaatsen op de wereld kan het verschil tussen het magnetische en het geografische noorden veel groter zijn en bovendien schommelt dat verschil ook nog eens. Als dat zo is moet je daar rekening mee houden als je met kaart en kompas werkt. Dat verschil wordt de declinatie genoemd.

0	N	noord
11¼	NNNO	noord ten oosten
22½	NNO	noordnoordoost
33¾	ONNO	noordoost ten noorden
45	NO	noordoost
56¼	NONO	noordoost ten oosten
67½	ONO	oostnoordoost
78¾	OONO	oost ten noorden
90	O	oost
101¼	OOZO	oost ten zuiden
112½	OZO	oostzuidoost
123¾	ZOZO	zuidoost ten oosten
135	ZO	zuidoost
146¼	OZZO	zuidoost ten zuiden
157½	ZZO	zuidzuidoost
168¾	ZZZO	zuid ten oosten
180	Z	zuid
191¼	ZZZW	zuid ten westen
202½	ZZW	zuidzuidwest
213¾	WZZW	zuidwest ten zuiden
225	ZW	zuidwest
236¼	ZWZW	zuidwest ten westen
247½	WZW	westzuidwest
258¾	WWZW	west ten zuiden
270	W	west
281¼	WWNW	west ten noorden
292½	WNW	westnoordwest
303¾	NWNW	noordwest ten westen
315	NW	noordwest
326¼	WNNW	noordwest ten noorden
337½	NNW	noordnoordwest
348¾	NNNW	noord ten westen
360	N	noord

Nog iets waar je rekening mee moet houden is dat een kompas dus met magnetisme werkt. Dat betekent dat als je met een kompas te dicht in de buurt van metaal of een andere magnetische bron komt het kompas af gaat wijken. Op een ijzeren boot bijvoorbeeld kan een normaal kompas flink afwijken. Ook als er een marifoon of radar aan boord is bestaat de kans op afwijking. Deze afwijking noemen ze, "Deviatie". Met behulp van een een kompassteller wordt deze deviatie geneutraliseerd. Kleine magneetjes corrigeren de kompasnaald. Als je bezig bent met het bepalen van je richting kan de deviatie zonder kompassteller je wel eens op een heel andere plaats kunnen brengen als eigenlijk de bedoeling was. Houd het kompas ook niet te dicht bij bv. een horloge of de gesp van een broeksriem. Bewaar een kompas ook niet in de nabijheid van sterke magneten.



Gebruik van de plotter

Geografische coordinaten